Fundacja Pomocy Ofiarom Przestępstw przyjęta do Victim Support Europe

Z radością informujemy, że Fundacja Pomocy Ofiarom Przestępstw została przyjęta w poczet członków Victim Support Europe. VSE to wiodąca europejska organizacja parasolowa, działająca w imieniu wszystkich ofiar przestępstw, bez względu na rodzaj przestępstwa i bez względu na to, kto jest ofiarą. Organizacja powstała w 1990 roku i skupia 72 krajowe organizacje członkowskie, wspierając ponad 2 miliony osób dotkniętych przestępczością w 35 krajach.

Od 7 do 9 czerwca 2023 roku odbywała się w Berlinie konferencja poświęcona ochronie podstawowych wolności ofiar przestępstw. Fundację Pomocy Ofiarom Przestępstw reprezentował członek Rady Programowej prof. Cezary Kulesza.

Poniżej publikujemy sprawozdanie z konferencji, którego autorem jest prof. Kulesza.

W dniach 07-09.06. 2023 r. w Berlinie odbyła się zorganizowana przez europejską sieć organizacji wspierających ofiary przestępstw Victim Support Europe oraz niemiecką organizację pomocy ofiarom „Weißer Ring” konferencja poświęcona ochronie  podstawowych wolności ofiar przestępstw p.t. „Protecting Fundamental Freedoms, A Vicim’s Perspective”.

W konferencji wzięło udział około 300 przedstawicieli organizacji wspierających ofiary przestępstw z całej Unii Europejskiej, reprezentanci Victim Support Asia oraz zaproszeni przez organizatorów prelegenci, w tym przedstawiciele Komisji Europejskiej. Jak się zorientowałem, reprezentowana przeze mnie  Fundacja Pomocy Ofiarom Przestępstw była jedynym uczestnikiem z Polski. Każdy dzień konferencji składał się z prowadzonej przez prelegentów sesji plenarnej, dyskusji panelowej, a następnie po południu podzieleni na grupy uczestnicy konferencji brali udział w wybranych przez siebie warsztatach praktycznym (workshops).

Pierwszy dzień konferencji (p.t. „Setting the Scene-Why Democracy and Fundamental Freedoms Matter for Victim’s Rights ?) poświęcony był  różnym aspektom  ochrony podstawowych wolności obywatelskich postrzeganych z perspektywy ofiar przestępstw. Głównym problemem wokół którego koncentrowały się wypowiedzi prelegentów i towarzyszących im dyskusji panelowych była próba odpowiedzi na pytanie: W jaki sposób profesjonaliści i decydenci wymiaru sprawiedliwości  mogą sprostać wyzwaniom związanym z nowymi, pojawiającymi się rodzajami przestępczości i jaki ma to wpływ na ofiarę?

Konferencję otworzyła Prezydent Victim Support Europe, holenderska sędzia Pani Rosa Jansen.  Następnym punktem było emocjonalne wystąpienie A. Passin, jednej z ofiar zamachu terrorystycznego w Berlinie w dniu 19.12.2016 r. Przemawiając w imieniu ofiar, które przeżyły ten zamach wskazała ona jak poważne i długofalowe skutki wywarło to zdarzenie dla życia ofiar. Potem występowali przedstawiciele Komisji Europejskiej: reprezentant Dyrektoriatu DG Justice  R. Sonnenschein i koordynatorka KE ds. Ofiar Przestępstw K. Janicka-Pawłowska. Tematem ich wystąpień były najnowsze inicjatywy Komisji Europejskiej w dziedzinie wzmacniania praw i ochrony ofiar, w tym przygotowywany przez Komisję projekt  nowelizacji Dyrektywy 2012/29 EU ustanawiającej normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar .

Dalsza część sesji plenarnej w tym dniu poświęcona była wzajemnym związkom między wiktymizacją a społecznym poparciem dla demokracji. Prelegenci wskazywali na niebezpieczeństwa wynikające z populizmu, rolę mass-mediów w popularyzacji w świadomości społecznej problematyki ofiar przestępstw. W trakcie dyskusji panelowych poruszano takie problemy jak:  znaczenie dla wspierania ofiar ma działalność organizacji religijnych, rolę młodzieży w organizacjach wspierania ofiar czy też wpływ na wiktymizację płci, kultury i terroryzmu.

Drugi dzień konferencji (p.t. Nexus Between Fundamental Rights, Protection, Conflict Prevention, and Police Work) skierowany był  do praktyków organów ścigania i poświęcony problematyce relacji między poszanowaniem praw podstawowych a ochroną bezpieczeństwa  publicznego. Prelegenci w swoich wystąpieniach wskazywali, że poszanowanie praw obywatelskich  nie stanowi co do zasady  przeszkody dla zapewnienia bezpieczeństwa społecznego, lecz  jest raczej drogą ku silniejszemu i lepszemu bezpieczeństwu. Podkreślano także  kluczową rolę jaką odgrywają w zapewnieniu bezpieczeństwa obywateli  czynności operacyjno-rozpoznawcze, które jednak, a zwłaszcza stosowana na masową skalą inwigilacja, mogą również nadmiernie ingerować w prawa i wolności obywatelskie, zwłaszcza prywatność i ochronę danych. Warto tu wskazać chociażby ma wystąpienia J. Letteney, Prezesa Zarządu Międzynarodowego Zrzeszenia Szefów Policji (IACP) poświęcone problemowi budowania przez policję zaufania społecznego do jej pracy, czy też prelekcję przedstawicielki FBI S.Beers dotyczącą innowacyjnych metod stosowanych przez FBI do wspierania ofiar przestępstw m.in. korzystanie ze specjalnie wyszkolonych psów do łagodzenia traumy dzieci w trakcie przesłuchań. W trakcie dyskusji panelowych przedstawiciele policji z różnych krajów wskazywali na konieczność odpowiedniego szkolenia policjantów mających kontakt z ofiarami przestępstw oraz należytego uwzględniania potrzeb ofiar w działalności policji.

Sesja plenarna ostatniego dnia konferencji (p.t. Supporting Victims from Conflict -Affected Areas) poświęcna była wspieraniu praw ofiar z terytoriów objętych konfliktami międzynarodowymi. Prelegenci w swoich wystąpieniach poruszali problematykę wspierania ofiar przestępstw z nienawiści w Ukrainie, Rosjan szukających azylu za granicą czy reprezentacji ofiar przestępstw transgranicznych.  

Jak wspomniałem wcześniej, pierwszego i drugiego dnia konferencji po południu odbywały się warsztaty tematyczne prowadzone w grupach uczestników przez przedstawicieli różnych organizacji członkowskich Victim Support Europe realizujących  granty badawcze finansowane przez Komisję Europejską. Ja uczestniczyłem w pierwszym dniu w zajęciach poświęconych sprawiedliwości naprawczej (p.t.”Promoting Respect of Victims’ Rights Through The Implementation of Restorative Practices (Protect Project)) oraz  w drugim dniu w warsztatach dotyczących projektu wspierania przez woluntariuszy ofiar/świadków w sądzie (p.t. „ I could Never Have Done It Without You”- Insights And Inspiration For Delivering Victim/Witness Support in Court As A Fundamental Part of Justice”). Zajęcia te były prowadzone w sposób interaktywny, gdzie podzieleni na kilkuosobowe grupki uczestnicy rozwiązywali praktyczne problemy ofiar przestępstw w sytuacjach przedstawionych przez prowadzących, rozważając i żywo dyskutując nad zaletami i wadami  obu tych instytucji. Ze względu na obszerność niniejszego sprawozdania o moich wrażeniach z tych warsztatów opowiem w następnym komunikacie na stronie Fundacji.

Reasumując powyższe sprawozdanie chciałbym podkreślić następujące kwestie:

1. Wysoką rangę konferencji gdyż udział w niej przedstawicieli Komisji Europejskiej, przedstawicieli międzynarodowych organizacji policji czy nawet Victim Spport Asia świadczą o tym, że problematyka ofiar przestępstw stanowi  ważny element polityki UE i międzynarodowej.
2. Nieoceniony jest także praktyczny walor konferencji która była międzynarodowym forum dyskusji i wymiany doświadczeń osób, które w codziennej działalności wspierają ofiary przestępstw.
3. Końcowo chciałbym dodać, że w trakcie konferencji odbyłem spotkania z Panią Prezydent Rosą Jansen i członkami Zarządu  Victim Support Europe w sprawie  procesu akredytacji naszej Fundacji przez VSE, które moim nieskromnym zdaniem przyspieszyły ten proces. Ostatecznie w dniu 3 lipca 2023 r. otrzymałem oficjalne potwierdzenie, że na mocy uchwały Zarządu Victim Support Europe nasza Fundacja została przyjęta do grona członków stowarzyszonych VSE.